Terenowe zajęcia badawcze nr 2 - wizyta w Muzeum Kolei Wąskotorowej w Rogowie

Wizyta w Muzeum Kolei Wąskotorowej w Rogowie 24.04.2017 r. była praktyczną częścią zajęć dotyczących zjawisk i procesów termodynamicznych zachodzących w przyrodzie, z którymi Młodzi Odkrywcy zapoznali się  na Wydziale Fizyki i Informatyki Stosowanej.

Spotkanie w Rogowie rozpoczął pan Edward Kłoda kierownik muzeum. Opowiedział uczestnikom o miejscu w którym się znajdują, i jego historii sięgającej  aż 1915 roku. Pierwotnie kolej miała charakter militarny. Podczas I wojny światowej zaopatrywała Wojsko Polskie w materiały niezbędne do prowadzenia działań wojennych.  Następnie infrastruktura kolei została wcielona w nowo powstałe struktury Polskich Kolei Państwowych aż do 2001 roku, gdy zapadła decyzja o jej likwidacji.
Kolej przed złomowaniem uratowali pasjonaci z Fundacji Polskich Kolei Wąskotorowych, którzy od samego początku postawili sobie za cel stworzenia pierwszej w Polsce kolei muzealnej prowadzonej przez hobbystów.  Dziś po wielu latach społecznej pracy mogą się pochwalić jedną z największych kolekcji w Europie, zabytkowego taboru wąskotorowego zgromadzonego przez ludzi pasjonujących się koleją. Działania jakie podejmują to nie tylko kolekcjonowanie taboru kolei ale również działalność społeczna polegająca na zrzeszaniu młodzieży, która może czerpać ogromną satysfakcję z pracy przy renowacji taboru albo utrzymaniu przewozu pasażerskiego.

Po wprowadzeniu przez pana Edwarda Kłodę w świat pasjonatów kolei, uczestnicy pod kierunkiem pracowników UŁ przystąpili do realizacji zadań badawczych związanych z miejscem w którym się znaleźli.

Pierwsze z zadań dotyczyło opisu oddziaływań jakim podlega lokomotywa jadąca ruchem jednostajnym prostoliniowym. Do tego zadania została wykorzystana lokomotywa Lyd-1, która poruszała się ruchem jednostajnym na specjalnie wyznaczonym torze. Uczestnicy podzielili się na grupy i wspólnie obserwowali i analizowali ruch lokomotywy. Wskazywali występujące oddziaływania nanosząc je na materiały, które wcześniej otrzymali.  W czasie trwania zadania,  grupy odwiedzał dr Piotr Skurski, zwracając uwagę uczniów na istotne elementy.

Kolejne zaprojektowane zadania miały charakter typowo doświadczalny, polegały na wyznaczeniu siły przyspieszającej i hamującej lokomotywę Lyd-1. Do tych zadań tor po którym poruszała się lokomotywa został podzielony na pięć części każda o długości 20 m. Na podstawie wyników pomiarów parametrów ruchu lokomotywy uczestnicy wyznaczyli wartość przyspieszenia, z jakim  się poruszała. Pozyskując informacje od p. Edwarda, dotyczącą masy składu wyznaczyli wartości sił.

Wśród zadań które zostały zaprojektowane przez pracowników UŁ dla uczestników znalazły się również zadania, które dotyczyły autentycznej budowy układu napędowego i hamulcowego w parowozach. Mając do dyspozycji przyrządy pomiarowe w postać miar, uczestnicy zbierali potrzebne dane do rozwiązania zadań.

Po rozwiązaniu zadań, na tor który wcześniej służył za badawczy pasjonaci kolei podstawili dla uczestników Uniwersytetu Młodego Odkrywcy skład. Po zajęciu miejsc, w świeżo odrestaurowanych zabytkowych wagonach udaliśmy się w podróż do Jeżowa na opowieści o kolei przy wspólnym ognisku.

Na stacji w Jeżowie pan Edward Kłoda opowiedział o procedurach dotyczących bezpieczeństwa na kolei. Na jednym z wagonów które nas przywiozły omawiał układ hamulcowy,  jego budowę i zasadę działania. W drodze powrotnej do Rogowa, hamulce o których było wiele powiedziane w trakcie zajęć zablokowały się. Cały skład którym wracaliśmy utknął w polu, ale na nasze szczęście tą kolejkę budowali ludzie z pasją, i wiedzą o niej wszystko. Awarię sprawnie usunęli i bez opóźnienia wróciliśmy na stację w Rogowie.